ΑΠΟΛΙΓΝΙΤΟΠΟΙΗΣΗ - ΜΙα ψύχραιμη αποτίμηση της
παρούσας κατάστασης και παράθεση σκέψεων για την ανάπτυξη νέων παραγωγικών μοντέλων για τον Άξονα Κοζάνης- Πτολεμαΐδας- Αμυνταίου.
Δυστυχώς για μία ακόμη φορά οι τοπικοί άρχοντες και οι άνθρωποι που διαχειρίζονται την μετάβαση στην μετα-λιγνιτική εποχή κρίνονται κατώτεροι των περιστάσεων. Η πικρή αλήθεια είναι ότι η περιοχή είχε γνώση ότι θα ήταν αντιμέτωπη με τις παρούσες προκλήσεις τουλάχιστον για τα τελευταία 20 χρόνια. Διαχρονικά όμως όλοι οι αιρετοί, πολλοί από τους οποίους είναι ακόμη σε καίριες θέσεις και καλούνται να καταθέσουν προτάσεις, έβλεπαν και χρησιμοποιούσαν την ΔΕΗ για μικρο-εξυπηρετήσεις έως την «Χρυσή Αγελάδα». Ο χρονικός ορίζοντας των οποιονδήποτε σχεδίων τους ήταν μικρότερος της τετραετίας και προς εξυπηρέτηση των ψηφοφόρων τους. Τώρα ξαφνικά ωρύουν τα ιμάτιά τους και με θεατρινισμούς και προχειρότητα εκφράζουν την έκπληξη και τον αιφνιδιασμό τους.
Μια περιοχή χωρίς σχεδιασμό, με κύρια ευθύνη των τοπικών παραγόντων και έλλειψη ορθολογικών και κοστολογημένων προτάσεων, θα αναγκαστεί για ακόμη μια φορά να εκτελέσει τυφλά το πρόσταγμα του υδροκέφαλου κράτους των Αθηνών. Άλλοι θα σχεδιάσουν την επόμενη ημέρα για εμάς, χωρίς εμάς.
Το κλείσιμο των λιγνιτικών μονάδων που είναι κατά κοινή ομολογία μια κίνηση βεβιασμένη, παρόλο που μας την παρουσιάζουν ως ‘’περιβαλλοντική ευαισθησία’’, χρησιμοποιώντας επικοινωνιακά ́ ́τρικ ́ ́ περί ‘’δίκαιης’’ ματάβασης και χρηματοδότησης των επιχειρήσεων που ήδη αιμμοραγούν. Πιστεύω ότι οι επιχειρήσεις δεν χρειάζονται πρόσκαιρη χρηματοδότηση- δανειοδότηση, αλλά πρέπει να γίνουν στοχευμένες παρεμβάσεις ώστε να μειωθεί όσο το δυνατόν η ανεργία και η φυγή μισθών από την περιοχή.
Θεωρούμε λοιπόν δεδομένο ότι είτε τώρα, είτε αργότερα η παύση λειτουργίας των λιγνιτικών μονάδων θα πραγματοποιηθεί.
Στόχος του παρόντος είναι να δώσει τροφή προς δημιουργική σκέψη με προτάσεις που ΕΙΔΙΚΟΙ θα πρέπει να εξετάσουν περαιτέρω. Η Δ. Μακεδονία απαιτείται να μπορεί να καταθέσει προτάσεις και να διεκδικήσει κονδύλια και επενδύσεις που θα αποφασιστούν σε τοπικό επίπεδο και θα εξυπηρετούν τα τοπικά συμφέροντα, όχι τα συμφέροντα των Αθηνών. Αναλάβετε επιτέλους τις ευθύνες σας και εγκαταλείψτε άμεσα τις πολιτικές πρακτικές που χρεωκόπησαν τη χώρα!!
Το Ανθρώπινο Δυναμικό
Ας εξετάσουμε πρώτα τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του εργατικού δυναμικού της περιοχής, το οποίο αποτελεί έναν από τους κύριους παράγοντες του μοντέλου ανάπτυξης που μπορεί να ακολουθηθεί.
Η περιοχή διαθέτει έμπειρο δυναμικό στον πρωτογενή τομέα που μπορεί να ανταπεξέλθει στις κλιματικές συνθήκες και ιδιαιτερότητες της περιοχής. Παράλληλα, λόγο της δραστηριότητας της ΔΕΗ, η περιοχή διαθέτει τεχνικό προσωπικό εξειδικευμένο στην μεταλλευτική δραστηριότητα αλλά πολύ περισσότερο σε βαριές τεχνικές εργασίες και συντηρήσεις. (πχ, τορναδόροι, συγκολλητές, εναερίτες, ηλεκτρολόγοι εγκαταστάσεων Μέσης και Υψηλής Τάσης κτλ). Ποιές είναι λοιπόν οι ενέργειες που θα μπορούσε να αναπτύξει η περιοχή για να εκμεταλλευτεί το δυναμικό της?
Πρωτογενής Τομέας / Μεταποίηση
Η περιοχή διαθέτει προϊόντα με συγκριτικά πλεονεκτήματα. Για παράδειγμα, ο κρόκος, τα μήλα Βερμίου, το κρασί Αμυνταίου, η πιπεριά Φλώρινας, τα μανιτάρια Γρεβενών,αρωματικά φυτά και πολλά άλλα προϊόντα είναι ήδη γνωστά με ονομασία προέλευσης και αναγνωρισμένη ποιότητα. Σε συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα, θα πρέπει να υπάρξουν κίνητρα εγκατάστασης νέων μεταποιητικών μονάδων (παρασκευής μαρμελάδας, μηλίτη, κτλ). Ήδη υπάρχουν πολλές μικρές επιχειρήσεις στην περιφέρεια όπου με την κατάλληλη υποστήριξη στο μάρκετινγκ, στην δημιουργία ονόματος (brand) και στο άνοιγμα νέων αγορών μπορούν να αποτελέσουν τον πυρήνα για περαιτέρω ανάπτυξη. Για την ανάπτυξη του πρωτογενή τομέα απαιτείται εκπαίδευση αλλά και
υποδομές, όπως η χωροθέτηση, βοσκότοπων και μονάδων κτηνοτροφίας που να πληρούν όλες τις προϋποθέσεις υγιεινής και ασφάλειας αλλά και εκτεταμένα έργα άρδευσης.
Θα πρέπει επίσης κάποια στιγμή να θίξουμε και το θέμα των κοινωτικών εκτάσεων που έχουν γίνει το ‘’τσιφλίκι’’ των γαιοκτημόνων της περιοχής, καθώς οι μικροκαλλιεργητές δεν μπορούν να τα διεκδικήσουν μέσω των δημοπρασιών. Μια ρεαλιστική και άμεσα εφαρμόσιμη πρόταση θα ήταν να μπει πλαφόν ιδιοκτησίας και εισοδημάτων ώστε να δωθούν τα αγροτεμάχια σε ανέργους και ακτήμονες, με σκοπό την εισαγωγή τους στην παραγωγική διαδικασία και την αύξηση του εισοδήματός τους.
Βιομηχανία
Η περιοχή διαθέτει την κατάλληλη υποδομή σε μεγάλες εγκαταστάσεις και προσωπικό για να αναλάβει το βάρος εθνικών προσπαθειών από τον χώρο της άμυνας. Σχέδια προς υλοποίηση, όπως το νέο Εθνικό Φορτηγό που θα καλύψει ανάγκες του Στρατού, των Σωμάτων Ασφαλείας και του ευρύτερου δημοσίου τομέα αλλά και του νέου Εθνικού Τυφεκίου θα μπορούσαν να υλοποιηθούν σε υπάρχοντες χώρους και αξιοποιώντας το έμπειρο προσωπικό της περιοχής.
Παράλληλα θα ήταν εφικτό να χρησιμοποιηθεί η τεχνογνωσία αλλά και η υλική υποδομή για την παραγωγή αγροτικών εργαλείων(π.χ άροτρα,καλλιεργητές,καρότσες,καταστροφείς κτλ).
Ηλεκτρική Παραγωγή ΑΠΕ.
Η ΔΕΗ σχεδιάζει να αλλάξει το μείγμα παραγωγής ενέργειες. Παρά το γεγονός, ότι αυτό προκαλεί το πρόβλημα στην περιοχή, ταυτόχρονα παρουσιάζει και ευκαιρίες. Η ΔΕΗ θα πρέπει να αναπτύξει νέες μεθόδους παρακολούθησης, διαχείρισης και συντήρησης των έργων αυτών. Ειδικότερα για τα φωτοβολταϊκά, θα μπορούσε να αναπτύξει όλο το κέντρο συντήρησης δίπλα στα νέα ‘’mega’’ πάρκα που θα εγκαταστήσει στα πρώην λιγνιτικά πεδία, έχοντας πάλι το κατάλληλο ανθρώπινο δυναμικό της περιοχής μας.
Στο ίδιο μήκος κύματος στην περιοχή θα μπορούσαμε να έχουμε τις μονάδες διόρθωσης ανακύκλωσης για τα Φ/Β πάνελ και τους μετατροπείς (inverters). Το ίδιο θα μπορούσε να γίνει και για την συντήρηση των πτερυγών των ανεμογεννητριών.
Παράλληλα όλο το αποθηκευτικό διαμετακομιστικό κέντρο για τα υλικά συντήρησης των πάρκων θα μπορούσε να γίνει στην Δ. Μακεδονία.
Μονάδες παραγωγής και συντήρησης καλωδίων / Υποστηρικτικές Παραγωγές
Ειδικά κίνητρα θα μπορούσαν να δοθούν σε εταιρείες που θα παράγουν καλώδια αλλά και λοιπά υποστηρικτικά υλικά για τις ΑΠΕ
Ηλεκτροκίνηση / «Έξυπνοι Μετρητές»
Η περιοχή θα μπορούσε επίσης να δημιουργήσει μονάδες τελικής συναρμολόγησης αλλά και συντήρησης των συσκευών σύνδεσης ηλεκτρικών αυτοκινήτων και νέων ασύρματων έξυπνων μετρητών που σε κάποια φάση θα πρέπει να υιοθετηθούν και από την χώρα μας.
Μεγάλες μονάδες Ανακύκλωσής και ανάκτησής υλικών
Τα ορυχεία της ΔΕΗ είναι ιδανικοί χώροι για την δημιουργία νέων μονάδων ανακύκλωσης και ανάκτησης υλικών με μηδενικούς ρύπους. Εργοστάσια σαν αυτά ήδη λειτουργούν και η τεχνολογία έχει ωριμάσει σε πολύ μεγάλο βαθμό.
Υποδομές Μεταφορών
Το Αεροδρόμιο της Κοζάνης θα πρέπει να αναβαθμιστεί, καθώς αποτελεί το μόνο μέσω σύνδεσης με το κέντρο. Παράλληλα θα πρέπει να γίνουν έργα σύνδεσης μεταξύ Πτολεμαϊδας και Κοζάνης με υπάρχουσες δομές παραγωγής ή φιλοξενίας παραγωγικών δραστηριοτήτων. Ως τούτο η λειτουργία Προαστιακού σιδηροδρόμου όπου θα βελτίωνε την σύνδεση της πόλης της Κοζάνης, του ΤΕΙ, του εκθεσιακού κέντρου Κοίλων, του χώρου του ΑΗΣ Καρδίας, του χώρου του ΑΗΣ Πτολεμαϊδας, του ΒΙΟΠΑ και της Πτολεμαϊδας θα λειτουργούσε ως φυσικός άξονας ανάπτυξης της περιοχής. Παράλληλα έργα πνοής όπως η σύνδεση της Πτολεμαϊδας με την Καστοριά μέσω του τούνελ θα πρέπει να υλοποιηθούν.
Τουρισμός / Πολιτισμός
Είναι εγκληματική η έλλειψη σχεδίου ανάπτυξης και εκμετάλλευσης των λιμνών(Βεγορίτιδα-Λίμνη των Πετρών-Ζάζαρη-Χειμαδίτιδα), αλλά και μοναδικών διαμαντιών όπως η Βλάστη. Βιώσιμη ανάπτυξη με σεβασμό στην παράδοση μέσω ορθολογικού χωροταξικού σχεδιασμού και διασύνδεση μέσω βελτίωσης των δικτύων μεταφοράς θα φέρουν αποτελέσματα.
Ο συνδυασμός του γαστρονομικού τουρισμού, του χειμερινού τουρισμού και των σπορ που μπορούν να γίνουν σε παραλίμνιες περιοχές θα πρέπει να θεωρηθεί προτεραιότητα.
Επιπλέον, η περιοχή διαθέτει ένα μοναδικό μείγμα παραδόσεων και εθίμων, Αυτή την πολυφωνία και το έγχρωμο μωσαϊκό μουσικών, γλωσσικών ιδιωμάτων και εθίμων θα πρέπει να το εκμεταλλευτούμε στο έπακρο, διοργανώνοντας πανελλήνια και πανευρωπαϊκά φεστιβάλ.
Ακόμη είναι έγκλημα να μην έχει η περιοχή ένα μεγάλο μουσείο λιγνιτικής βιομηχανικής κληρονομιάς, όπου η ΔΕΗ θα εκθέτει όλα τα εργαλεία και μεγάλα βαρέα μηχανήματα που έχει χρησιμοποιήσει κατά την λειτουργία της. Η διάσωση αυτής της κληρονομιάς είναι ευθύνη μας, έναντι όλων των επόμενων γενεών.
Ανεξαρτητοποίηση της Τηλεθέρμανσης μέσω εκμετάλλευσης μειγμάτων ενεργειακών επενδύσεων
Οι εταιρείες τηλεθέρμανσης αποτελούν δείγματα αποφάσεων τοπικών αρχών με όραμα.Η τηλεθέρμανση πρέπει να επεκταθεί και να ανεξαρτητοποιηθεί από την ΔΕΗ, καθώς και να αναπτύξει ιδίες υποδομές παραγωγής θερμικής ενέργειας. Συνδυασμός ηλιακών θερμικών συσσωρευτών, βιοαερίου, αιολικής ενέργειας και μπαταριών θα μπορέσει να καλύψει τις απαιτήσεις θερμικού φορτίου αλλά και κατά τους καλοκαιρινούς μήνες να αποτελέσει επιπλέον πηγή εσόδων για την Τηλεθέρμανση.
Επιπλέον θα πρέπει να μελετηθεί η αναβάθμιση και η επέκταση των εγκαταστάσεων βιολογικού καθαρισμού οι οποίες μπορούν να παράγουν επιπλέον βιοαέριο προς τοπική χρήση.
Κατ’ επέκταση η τηλεθέρμανση μπορεί να παίξει και ένα επιπλέον ρόλο ως βασική υποδομή προσέλκυσης θερμοκηπιακών και υδροπονικών καλλιεργειών.
Θα μπορούσαμε να επεκταθούμε περαιτέρω και να συνεχίσουμε με προτάσεις που θα μπορούσαμε να υλοποιήσουμε σε επίπεδο Εορδαίας, αλλά και Δ. Μακεδονίας. Είμαι σίγουρος, πως πολλοί άνθρωποι έχουν μεγαλύτερη γνώση και την απαιτούμενη εξειδίκευση στον τομέα τους, ώστε να κάνουν πολύ περισσότερες και εμπεριστατωμένες προτάσεις, που θα αντισταθμίσουν τον αρνητικό αντίκτυπο που θα επιφέρει η απολιγνιτοποίηση.
Η όλη αντιμετώπιση πρέπει να είναι συμμετοχική μακριά από κομματικούς ρεβανσισμούς και χαρακώματα.
Πρέπει να δώσουμε στους ειδικούς την ευκαιρία να συγκεντρώσουν και να ιεραρχήσουν τις προτάσεις. Θα πρέπει να γίνει λεπτομερής σχεδιασμός και κοστολόγηση. Σίγουρα κάποιες προτάσεις θα υλοποιηθούν και άλλες όχι. Κάποιες θα έχουν άμεσο αντίκτυπο και άλλες μακροπρόθεσμο. Μην γελιόμαστε, μαγικές λύσεις και ‘’Χάρρυ Πόττερς’’ δεν υπάρχουν. Θέλει δουλειά, υπομονή, ομοθυμία και προσήλωση στο όραμα της επόμενης μέρας που θα αποφασίσουμε συλλογικά.
Παρόλα αυτά δεν έχουμε ως Δυτικομακεδόνες ΟΥΤΕ την πολυτέλεια αλλά ΟΥΤΕ το δικαίωμα να στρουθοκαμηλίζουμε και να μην βλέπουμε την επόμενη μέρα.
Επιτέλους κύριοι, σηκώστε τα μανίκια και δουλέψτε, οργανωθείτε και ομοφωνήστε, δώστε κατεύθυνση στους ειδικούς επιστήμονες και παρουσιάστε την ΔΙΚΗ μας πρόταση. Την πρόταση της Δ. Μακεδονίας.
ΜΩΥΣΙΑΔΗΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ
Δημοτικός σύμβουλος Δήμου Εορδαίας ‘’Με το βλέμμα στο μέλλον’’